Pluribus’taki gizemli gezegen gerçek. Kepler-22b'ye dair ne biliyoruz?

Pluribus’ta konu edilen Kepler-22b, Güneş benzeri bir yıldızın yaşanabilir bölgesinde doğrulanan ilk gezegen olarak tarihe geçti.

Apple TV’nin ünlü bilim kurgu dizisi Pluribus, derin uzaydan gelen zayıf bir radyo sinyalinin insanlığı kökten değiştirmesini konu alıyor. Dizide bu sinyalin kaynağının, Güneş Sistemi’nin çok ötesinde yer alan Kepler-22b adlı bir gezegen olduğu ortaya çıkıyor.

8. bölümde Carol ve Zosia, teleskopla bu gezegenin yıldızını bulmaya çalışırken, izleyiciler de ister istemez şu soruyu soruyor: Bu hikâyenin ne kadarı gerçek?

Yanıt şaşırtıcı: Bilimsel temeli var, ancak bildiklerimiz epey sınırlı.

KEPLER-22B GERÇEKTEN VAR

Mashable’a göre, Kepler-22b, NASA tarafından 2009’da Kepler Uzay Teleskobu verileri kullanılarak keşfedildi. Bulgular, 2011 yılında başka gözlemevleriyle doğrulandı. Ancak gezegenin doğrudan çekilmiş bir fotoğrafı yok.

Keşif, “geçiş yöntemi” adı verilen bir teknikle yapıldı. Astronomlar, bir gezegen yıldızının önünden geçtiğinde yıldız ışığında oluşan küçük kararmaları ölçüyor. Bu karartılar düzenli aralıklarla tekrarlandığında, bir gezegenin varlığı doğrulanabiliyor.

Kepler-22b, Güneş benzeri bir yıldızın yaşanabilir bölgesinde doğrulanan ilk gezegen olarak tarihe geçti. Bu keşif, Dünya’ya yakın boyutlarda ve benzer yörüngelerde gezegenlerin bulunabileceğini gösterdi.

YAŞANABİLİR Mİ?

Kepler-22b, Güneş’e benzeyen ancak biraz daha küçük ve soğuk bir yıldızın etrafında dönüyor. Bir turunu yaklaşık 290 günde tamamlıyor. Yani orada bir sene 290 gün sürüyor.

Bu sürenin Dünya’ya yakın olması, Kepler-22b’nin de sisteminin “yaşanabilir bölgesinde” olduğu anlamına geliyor. Yani gezegenin yıldızına uzaklığı yüzeyinde sıvı su bulundurabilmesine olanak tanıyacak bir mesafe. Ancak bunun için gezegenin uygun bir atmosfere sahip olması elzem. Zira Mars da Güneş Sistemi’nin yaşanabilir bölgesinde ama atmosferi olmadığı için çorak bir yüzeye sahip.

Yine de bu özellik, keşfinden sonra Kepler-22b’nin “Dünya’nın ikizi” ya da “yeni Dünya” olarak anılmasına yol açtı. Bilim insanlarının çoğu ise bu tanımları fazla iddialı buluyor.

GAZ DEVİ Mİ, YOKSA KAYALIK MI?

Bir gezegende bildiğimiz anlamda yaşamın var olması için bir diğer elzem konu cismin gazdan mı, yoksa Dünya gibi kayadan mı oluştuğu.

Kepler-22b söz konusu olduğunda bu sorunun yanıtı henüz bilinmiyor. Kepler-22b, Dünya’dan yaklaşık iki kat daha büyük. Bu da onu “süper Dünya” kategorisine sokuyor. Ancak bu terim, gezegenin gerçekten Dünya’ya benzediği anlamına gelmiyor.

Bilim insanlarına göre Kepler-22b kayalık bir gezegen, tamamen okyanuslarla kaplı bir “su dünyası” veya kalın gaz tabakalarıyla çevrili, Neptün benzeri bir cisim olabilir. Mevcut ölçümler bu ihtimallerin hepsine göz kırpıyor.

Gezegenin sıcaklığı da belirsiz: Dünya’ya benzer bir atmosferi varsa yaklaşık 22 derece olabilir; Venüs gibi kalın bir atmosferi varsa aşırı sıcak, Mars gibi ince bir atmosferi varsa donmuş bir cisim olabilir.

GİTMEK MÜMKÜN MÜ?

Dizide Kepler-22b, okyanuslarla kaplı ve insanlığa radyo dalgalarıyla mesaj gönderen bir gezegen olarak tasvir ediliyor. Gerçek hayatta ise böyle bir sinyal tespit edilmiş değil.

En büyük engel ise mesafe. Kepler-22b, Dünya’dan yaklaşık 640 ışık yılı uzakta. Saatte 90 kilometre hızla giden bir araçla yolculuk yaklaşık 7 milyar yıl sürerdi. Bugüne kadar üretilmiş en hızlı insan yapımı araçlardan biri olan Voyager 1 bile oraya ulaşmak için 11 milyon yıla ihtiyaç duyar.