Tıpta bir ilk: İnsan derisinden yumurta hücresi üretildi

Bilim insanları, insan derisi hücrelerinden döllenebilir yumurta üretmeyi başardı. Henüz erken aşamada olan bu gelişme, gelecekte kısırlık tedavisinde yeni umutlar sunabilir.

Nature Communications dergisinde yayımlanan araştırmada, bilim insanları sıradan bir insan deri hücresinin çekirdeğini (genetik bilginin büyük bölümünü taşıyan yapı) alıp, çekirdeği çıkarılmış bir donör yumurtaya aktardı.

Bu yöntemle 82 işlevsel insan olgunlaşmamış yumurta hücresi üretildi ve laboratuvar ortamında döllenme sağlandı.

Ortaya çıkan yumurta, deri hücresini sağlayan kişiyle genetik olarak akraba oluyor ve başka bir bireyin spermiyle döllenebiliyor. Araştırmacılar bunun kısırlık tedavisinde yeni bir kapı aralayabileceğini vurguluyor.

KISIRLIK TEDAVİSİNDE YENİ UMUT

Araştırmanın ortak yazarlarından, Oregon Sağlık ve Bilim Üniversitesi’nden (OHSU) Prof. Dr. Paula Amato, “Bu yöntem sayesinde yaşı ilerlemiş kadınlar ya da kanser tedavisi gibi nedenlerle yumurta üretmeyen kadınlar genetik olarak kendi çocuklarına sahip olabilir.” dedi.

ZORLUKLAR VE MİTOMEYOZ YÖNTEMİ

Bilim insanlarının aşması gereken en kritik engel, yeniden programlanan yumurtaların doğru sayıda kromozom taşımasını sağlamaktı.

Normal hücrelerde 46 kromozom bulunurken, yumurta ve sperm hücrelerinde 23’er kromozom yer alıyor.

Araştırma ekibi, doğal hücre bölünmesini taklit ederek fazla kromozomları ayıklayan ve geride 23 kromozom bırakan bir yöntem geliştirdi. Bu sürece “mitomeyoz” adı verildi. Ancak üretilen yumurtaların yalnızca yüzde 9’undan daha azı, döllenme sonrası embriyo gelişiminin kritik aşaması olan blastosist evresine (5–6 günlük gelişim) ulaşabildi. Üstelik ortaya çıkan tüm embriyolar kromozom bozuklukları taşıyordu.

KLİNİK KULLANIM İÇİN YILLAR VAR

Uzmanlara göre bu embriyoların sağlıklı bebeklere dönüşmesi beklenmiyor.

Bu nedenle yöntemin güvenli ve verimli hale gelmesi için uzun yıllar araştırma yapılması gerektiği belirtiliyor. Prof. Amato, klinik kullanım için en az 10 yıla ihtiyaç olduğunu söyledi.