Fındıkta Verim Kaybı Yaşandı, Üreticiye En Az 230 Lira Taban Fiyat Talebi

Trabzon Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Cemil Pehlevan, yaptığı yazılı açıklamada, 2025 yılı fındık sezonuna ilişkin sahadan elde edilen verileri kamuoyuyla paylaştı. Pehlevan, bu yıl yaşanan iklimsel koşullar nedeniyle üretimde kayda değer bir düşüş olduğunu, buna rağmen açıklanan rekolte tahminlerinin gerçek durumu yansıtmadığını söyledi. Don, Kuraklık ve Zararlılar Rekolteyi Düşürdü Açıklamasında bu yıl yaşanan don olayları, kuraklık, külleme hastalığı ve kahverengi kokarca zararlısı nedeniyle ürün kaybının bazı bölgelerde yüzde 40’a kadar çıktığını belirten Pehlevan, rekolte hesaplamalarının masa başında değil, sahada yapılması gerektiğini vurguladı. Pehlevan, “Yazılı ve görsel basında 420 bin tondan başlayıp 620 bin tona kadar çıkan rekolte tahminleri arasında ciddi farklılıklar var. Bu rakamlar birbiriyle çelişiyor. Rekolte tahminleri yapılırken sahadaki üretim kayıpları dikkate alınmamış” değerlendirmesinde bulundu. Geçmişteki Senaryolar Yeniden Sahnelendi Geçmiş sezonlara da değinen Pehlevan, geçtiğimiz yıl rekoltenin 717 bin ton ile 737 bin ton arasında gösterildiğini ve bu tabloyla fındık fiyatlarının baskılandığını belirtti. Fiyatın sezon başında 130 liradan açıklandığını, yıl içinde ise 220 liraya kadar çıktığını hatırlatan Pehlevan, “Gerçek rekolte ortaya koyulmadığından üretici kaybetti, kazananlar ise her zamanki gibi belliydi” ifadelerini kullandı. Gerçek Maliyet 175 Lira, Yaşam Payı Dahil En Az 230 Lira Olmalı Pehlevan, üreticinin artan girdi maliyetleri karşısında büyük sıkıntı yaşadığını belirterek yalnızca işçilik ücretinin 1200 liraya yaklaştığını söyledi. Maliyet analizlerine göre, bir kilogram fındığın üretim maliyetinin en iyimser tahminle 175 lira olduğunu kaydeden Pehlevan, yaşam payı da eklendiğinde kilogram başına 230 lira altında bir fiyatın kabul edilemez olduğunu dile getirdi. Pehlevan, “Yağmurda çamurda, aç susuz fındık dallarına asılan üretici, emeğinin karşılığını alamıyor. Fiyatlar ihracatçının kazancına göre belirlenemez. Bu tablo sürdürülebilir bir tarım politikası değildir. Üretici kazanamazsa üretimi bırakır, ihracatçı da satacak fındık bulamaz. Herkes kaybeder” şeklinde konuştu. Serbest Piyasa Alımlarına Sıkı Denetim Çağrısı Fındık sezonunda boş dükkânlarda gerçekleştirilen kontrolsüz alımlara da değinen Pehlevan, bu yapıların kayıt altına alınması gerektiğini belirtti. “Açıklanacak taban fiyatın altından ürün alımına izin verilmemeli. Üreticinin emeği korunmalı, serbest piyasa manipülasyonuna karşı gerekli düzenlemeler yapılmalıdır” dedi. Kamu Kurumları Aktif Rol Almalı Pehlevan, TMO’nun piyasada etkin bir alıcı olarak varlık göstermesi gerektiğine dikkat çekti. FİSKOBİRLİK’in yeniden yapılandırılarak aktif hale getirilmesinin önemine değinen Pehlevan, “TMO ve FİSKOBİRLİK birlikte hareket etmeli. Üretici malını yok pahasına satmamalı. Acil bir organizasyon ve kamusal güvence şart” dedi. Girdi Maliyetleri İki Katına Çıktı, Genç İş Gücü Azalıyor Üreticinin karşı karşıya olduğu sorunlara işaret eden Pehlevan, mazot, gübre, ilaç ve işçilik maliyetlerinin geçen yıla göre iki katına çıktığını söyledi. Bu artış karşısında üreticinin borçlanmadan sezonu tamamlamasının mümkün olmadığını kaydeden Pehlevan, devletin desteklerinin artırılması gerektiğini, özellikle sosyal güvenlik ve uzun vadeli tarım politikalarıyla üreticinin korunmasının zorunlu olduğunu vurguladı. Katma Değerli Üretime Geçilmeli Türkiye’nin dünya fındık üretiminin yüzde 70’inden fazlasını gerçekleştirmesine rağmen katma değer üretim ve markalaşma konularında geri kaldığını ifade eden Pehlevan, ARGE yatırımlarının hızlandırılması gerektiğini belirtti. “Fındık sadece tarım ürünü değil, döviz kazandıran stratejik bir üründür. Hammadde olarak değil, işlenmiş ürün olarak ihraç edilmelidir” diye konuştu. Tarımda Gençler ve Kadınlar Teşvik Edilmeli Fındık bahçelerinde çalışacak genç bulmanın zorlaştığını belirten Pehlevan, tarım politikalarının gençleri ve kadınları üretimde tutacak şekilde yeniden düzenlenmesi gerektiğini söyledi. Üreticinin emeği ve alın terinin göz ardı edilmemesi gerektiğini vurgulayan Pehlevan, “Fındıkta sürdürülebilirlik ancak adil fiyat politikaları ve doğru planlamayla sağlanabilir. Üretici güçlü olursa Türkiye güçlü olur” dedi. “Üretici Siz Olsaydınız Aynı Yöntemleri Mi Uygulardınız?” Açıklamasını çarpıcı bir soruyla tamamlayan Pehlevan, “Fındık piyasasına yön verenlere soruyoruz; üretici siz olsaydınız bin bir emekle topladığınız fındığınızın fiyatını belirlerken aynı yöntemleri mi uygular, aynı senaryoları mı sahnelerdiniz?” diyerek karar alıcıları sahadaki gerçeklerle yüzleşmeye çağırdı.