Ay’ın geçmişindeki milyarca yıllık boşluk bu taşla dolabilir

Bu meteorun yaşı, özellikle dikkat çekici bir boşluğu dolduruyor. Daha önce Apollo, Luna ve Chang’e 6 görevleriyle toplanan Ay örnekleri oldukça eski, Çin’in Chang’e 5 göreviyle getirilen materyaller ise nispeten yeniydi. Ancak bu yeni meteorit, bu iki dönem arasında yaklaşık 1 milyar yıllık boşluğu kapatarak Ay’da volkanizmanın daha uzun süre devam ettiğini kanıtlıyor.

Araştırmacılara göre bu, Ay’ın iç ısısını çok daha uzun süre koruyabildiğini ve bu sayede milyarlarca yıl boyunca farklı dönemlerde volkanik faaliyetler yaşandığını gösteriyor.

DERİNLERDEN GELEN BİR LAVIN HİKÂYESİ

Yalnızca 311 gram ağırlığındaki bu kaya, “olivin fyritik bazalt” adı verilen bir tür volkanik bazalt. İçinde büyük olivin kristalleri barındırıyor. Kimyasal analizler, bu kayacın orta düzeyde titanyum, yüksek potasyum ve alışılmadık derecede yüksek uranyum-kurşun oranına sahip olduğunu gösterdi. Bu eşsiz bileşim, kayanın Ay’ın derinliklerinden gelen bir lav akıntısından oluştuğunu düşündürüyor.

Bilim insanları, bu lavların enerjisini muhtemelen uzun sürede bozunan radyoaktif elementlerden aldığını ve bu sürecin Ay’da içsel ısı üretimini milyarlarca yıl boyunca sürdürdüğünü belirtiyor.

Sciencealert'e göre Manchester Üniversitesi’nden araştırmacı Dr. Joshua Snape, “Bu örneğin ortaya çıkışı biraz şans eseri. Ay’ın herhangi bir noktasından fırlamış olabilir. Uzay görevlerinin aksine, meteorlar farklı bölgelere dair bilgi sunma potansiyeli taşıyor ve oldukça ekonomik” diyor.

DÜNYA’YA DÜŞEN GÖKTAŞI, AY’IN SIRLARINI TAŞIYOR

Bu meteorun Dünya’ya inişi ise tahmin edileceği üzere pek de sessiz olmamış. Yüzeyindeki erimiş cam cepleri ve damarlar, Ay’da büyük bir çarpma etkisiyle fırlatıldığını gösteriyor. Bu tür etkiler, kayanın yaşını belirlemeyi zorlaştırsa da bilim insanları yaşını 80 milyon yıl sapma payıyla hesaplamış durumda.

Bu özel meteorit, Ay’ın bilinmeyen tarihine dair yeni kapılar aralarken aynı zamanda bilimsel keşiflerin her zaman milyar dolarlık uzay görevleriyle değil, bazen gökyüzünden düşen taşlarla da gerçekleşebileceğini hatırlatıyor.