Vücudunuzdan minik bir kara delik geçerse ne olur?

ABD’de Vanderbilt Üniversitesi’nden fizikçi Robert Scherrer, ilkel (evrenin ilk anlarında oluştuğu düşünülen) kara deliklerin insan bedeninden geçmesi halinde neler olacağını matematiksel olarak inceledi. Motivasyonunun bir kısmı da eski bir bilimkurgu öyküsü: Kara delik içinden geçen bir insanın öldüğü bu hikâyedeki senaryo, gerçekten mümkün müydü?

Scherrer’in hesabına göre yanıt: Evet, ama sanıldığı kadar kolay değil.

KARA DELİK KURŞUNU

Scherrer, önce kara deliğin vücuda çarptığında hangi koşullarda “hissedilir” bir hasar vereceğini hesapladı. Kullandığı örneklerden biri, kütlesi yaklaşık 100 milyar ton olan (100 milyar ton, 100 bin kilometre küplük dev bir kaya parçasına denk) bir ilkel kara delik.

Bu kütledeki kara delik, vücudunuzdan ses hızından çok daha yüksek bir hızla, yani saniyede yaklaşık 200 kilometreyle geçip giderse, dokuyla doğrudan çok az etkileşiyor. Yani hücreleri tek tek yutmak gibi bir durum yok. Asıl sorun, bu inanılmaz hızla ilerlerken arkasında bıraktığı supersonik şok dalgası.

Hesaplar, bu şokun yarattığı hasarın, bir insan vücudundan geçen 0,22 kalibrelik bir mermiye göre bile daha düşük olabileceğini gösteriyor. Yine de bu, “hiçbir şey olmaz” anlamına gelmiyor; iç dokularda yırtılma, kanama ve travma yaratabilecek bir enerji söz konusu. Sadece, kara deliğin vücudu içten içe yiyip bitirmesi gibi bir tablo yok.

SPAGETTİYE DÖNÜŞTÜRMEZ

Kara delikler söz konusu olduğunda akla gelen görüntülerden biri de “spagettifikasyon”: Kara deliğe yaklaşan cisimlerin, çok güçlü yerçekimi farkı nedeniyle ince bir şerit gibi uzayıp kopması. Burada da devreye “gelgit kuvvetleri” giriyor; kara deliğe yakın taraf daha güçlü, uzak taraf daha zayıf çekiliyor.

Ancak Scherrer, insan ölçeğinde bu etkiyi görmek için kara deliğin sandığımızdan çok daha büyük kütleli olması gerektiğini gösteriyor. Günlük hayatımızda zaten dev bir kütlenin -yaklaşık 6 kentilyon tonluk Dünya’nın- üzerindeyiz ve hücrelerimiz parçalanmıyor; çünkü atomları bir arada tutan kuvvetler, bu ölçekte yerçekiminden daha baskın.

İlkel bir kara deliğin, yalnızca içinde en hassas dokularımızdan biri olan beynimizde ciddi bir “spagettifikasyon” etkisi yaratabilmesi için, yaklaşık 7 kentilyon gram, yani 7 trilyon ton kütleye ulaşması gerekiyor. Bu da kabaca Iris isimli asteroitin kütlesine yakın bir değer. Bu eşik aşıldığında, kara deliğin çekim gücü gerçekten dokuyu gözle görülür ölçekte esnetip yırtabilecek seviyeye çıkıyor. Fakat bu noktaya gelene kadar, geride bıraktığı süpersonik şok zaten fazlasıyla ağır hasar vermiş oluyor.

BEYİN İÇİN EŞİK

Çalışmanın ilginç ayrıntılarından biri, “insanın neresinin en hassas olduğu” sorusu üzerinden ilerlemesi. Beyin dokusu, hem yapısı hem de işlevi gereği, en küçük hasara bile çok hassas. Scherrer’in hesaplarında, 7 kentilyon gramlık eşik tam da bu nedenle beyin üzerinden belirleniyor.

Bu kütlenin altındaki ilkel kara delikler için durum daha “iyi”: Gelgit kuvvetleri, hücre ve doku ölçeğinde baskın olamıyor, yani spagettifikasyon devreye girmiyor. Kötü haber şu ki, yeterince büyük bir kara delik eşiği aştığında, hem şok dalgası hem de yerçekimsel gerilme birleşerek sonuçta ölümcül bir tablo yaratıyor. Yine de bu senaryo, sanıldığı gibi “içinizde kara delik açıldı, tüm bedeninizi yuttu” şeklinde değil; daha çok “çok ağır bir iç travma ve yırtılma” gibi düşünmek gerekiyor.

OLASILIK NEREDEYSE SIFIR

Tüm bunlar kulağa ürkütücü gelse de, Scherrer’in altını çizdiği en önemli nokta şu: Böyle bir şeyin başınıza gelme ihtimali akıl almaz derecede düşük. İlkel kara delikler, karanlık madde için olası adaylardan biri olsa da, evrende gerçekten ne kadar bulundukları bile kesin değil. Varsayımsal olarak var olsalar bile, yoğunlukları o kadar düşük ki, tek bir insanla çarpışma ihtimalleri pratikte sıfıra yakın.

Hesaplara göre, ortalama bir insanın bir ilkel kara delikle karşılaşma sıklığı, yaklaşık her bir kentilyon yılda bir. Karşılaştırma için, evrenin yaşının sadece 13,8 milyar yıl civarında olduğunu hatırlayalım. Yani insanlık, tür olarak varlığını sürdürse bile bu süreleri görmeye yetmeyecek; evrenin kendisi bile o kadar dayanamayabilir.