Sıtma bulaşmayan sivrisinek üretildi

Nature dergisinde yayımlanan bir çalışmaya göre, bilim insanları bir sivrisinekte tek bir geni düzenleyerek sıtma bulaştırma yeteneğini ortadan kaldırdı. Bu genetik olarak değiştirilmiş sivrisineklerin doğaya salınması, her yıl yaklaşık 600 bin kişinin ölümüne yol açan sıtmanın önlenmesinde devrim yaratabilir.

SİVRİSİNEKLER DİRENÇ GELİŞTİRDİ

Her yıl 263 milyon insana sıtma bulaştıran sivrisineklerle mücadelede son yıllarda ilerleme sağlanamıyor. Bunun başlıca nedeni, hem sivrisineklerin hem de sıtma parazitlerinin böcek ilaçlarına ve bazı tedavilere karşı direnç kazanması.

UC San Diego, Johns Hopkins ve UC Berkeley üniversitelerinden biyologlar, sıtma bulaşmasını durdurmak için tek bir amino asidi değiştirerek çözüm buldu. Genetiği değiştirilmiş bu sivrisinekler, sıtma parazitini taşıyabiliyor ancak artık başka insanlara veya hayvanlara bulaştıramıyor.

CRISPR İLE L224 YERİNE Q224

Araştırmacılar, CRISPR-Cas9 teknolojisiyle sivrisineklerde sıtma bulaşmasına neden olan L224 adlı amino asidi kesip yerine zararsız Q224 versiyonunu yerleştirdi. L224, parazitlerin sivrisineğin tükürük bezine ulaşmasını sağlarken Q224 bu süreci engelliyor.

Johns Hopkins Üniversitesi’nden araştırmacı George Dimopoulos, “Tek bir gen bileşeninde yaptığımız hassas değişiklik, birden fazla sıtma parazit türünü ve farklı sivrisinek popülasyonlarını engelleyebilecek güçlü bir kalkan oluşturdu. Bu, hastalıkla mücadelede gerçek dünya çözümlerine kapı aralıyor,” dedi.

SİVRİSİNEKLER DOĞADA ÜREYEBİLECEK

Bu gen değişikliği sivrisineklerin sağlığını ya da üreme yeteneklerini etkilemiyor. Böylece Q224 genini taşıyan sivrisinekler, nesiller boyunca bu özelliği yayarak sıtma bulaşmasını durdurabilir. Dimopoulos, “Doğanın kendi genetik araçlarını kullanarak sivrisinekleri sıtmaya karşı müttefik haline getirdik,” ifadelerini kullandı.