"Ölü taklidi yapan” mikroplar Mars'a gönderilmiş olabilir

NASA’nın uzay aracı temiz montaj odalarına 18 yıl önce sızan gizemli bir mikrobun "ölü taklidi" yaparak yıllarca kaldığı ortaya çıktı.

NASA’nın en steril çalışma alanlarından olan uzay aracı montaj temiz odalarına 18 yıl önce sızan gizemli bir mikrop, sonunda sırlarını açığa vurdu. Environmental Microbiology dergisinde yayımlanan yeni araştırma, Tersicoccus phoenicis adlı bu mikrobun hayatta kalmak için kelimenin tam anlamıyla “ölü numarası yaptığını” ortaya koyuyor.

“SADECE UYUYOR”

Mikrop ilk kez 2007’de, birbirinden 4 bin kilometre uzakta bulunan iki ayrı NASA temiz odasında keşfedilmişti. Yıllarca nasıl hayatta kaldığı ve sterilizasyon testlerinden nasıl gizlendiği anlaşılamadı. Yeni çalışmada ise, T. phoenicis mikrobunun aşırı şartlarda metabolizmasını kapatıp derin bir uyku haline geçtiği ortaya çıkarıldı. Bu durum, onu mikroskop altında bile “ölü” gibi gösteriyor.

AŞIRI STERİL ORTAMDA BİLE HAYATTA

Temiz odalarda ısıtma, kurutma, kimyasal gazlarla sterilizasyon, UV ışığı ve radyasyon gibi sert yöntemler uygulanıyor. Mikrobun bunların hepsine rağmen hayatta kalması, hatta denetimlerde tamamen görünmez hale gelmesi bilim insanlarını şaşkına çevirmişti.

Ekip, mikrobu besinsiz ve susuz bırakarak yaptığı deneyde, 48 saat içinde tamamen “ölü moduna” girdiğini ve yedi gün boyunca hiçbir belirti göstermediğini tespit etti. Ancak özel bir proteinle yeniden “uyandırılabildiği” anlaşıldı.

MARS'A GİRMİŞ OLABİLİR Mİ?

Mikrobun ilk tespit edildiği yerlerden biri, Phoenix Mars Lander hazırlık odasıydı. Bu da “Acaba Mars’a fark edilmeden taşınmış olabilir mi?” sorusunu gündeme getiriyor. Uzmanlara göre bu ihtimal düşük; çünkü Mars yüzeyine doğrudan maruz kalan hiçbir mikroorganizmanın uzun süre hayatta kalması beklenmiyor.

Ayrıca bu türün, belki de sadece temiz oda koşullarına adapte olarak evrimleşmiş olabileceği belirtiliyor.

TEMİZLİK PROTOKOLLERİNİN GELECEĞİNİ DEĞİŞTİREBİLİR

Araştırma, bu tür gizlenen mikropların dormansiden nasıl çıkarılabileceğine dair ipuçları sunduğu için, gelecekte temiz oda sterilizasyon tekniklerinin geliştirilmesine katkı sağlayabilir.