Kanser teşhisinde yeni dönem: Ortaya çıkmadan önce tahmin edebilecek

Bilim insanları, yalnızca bir yanak sürüntüsü ile genetik mutasyonları tespit eden yeni bir DNA testi geliştirdi. Bu yöntem, gelecekte kanser riskini erken saptamak ve önleyici tedaviler geliştirmek için güçlü bir araç haline gelebilir.

İngiltere’deki Wellcome Sanger Enstitüsü ve King’s College London iş birliğiyle yürütülen araştırmada, genetik değişimleri olağanüstü hassasiyetle analiz etmeyi sağlayan NanoSeq teknolojisi kullanıldı. Araştırmacılar, TwinsUK çalışmasına katılan 1.042 kişinin yanak hücrelerinden ve 371 kan örneğinden elde edilen DNA’yı inceledi. Katılımcıların yaşı 21 ile 91 arasında değişiyor; aralarında sigara içenler, içmeyenler ve farklı düzeylerde alkol tüketenler bulunuyordu.

340 BİNDEN FAZLA GENETİK MUTASYON

Analizlerde, 340 binden fazla genetik mutasyon tespit edildi. Bunların 62 bini, kansere yol açabilen genlerde görüldü. Ayrıca 49 gende hücrelerin kontrolsüz biçimde çoğalmasına neden olabilecek değişiklikler bulundu. Araştırmanın başyazarı Dr. Federico Abascal, araştırmayı “Bu, yaşlanma, sigara, alkol ve diğer faktörlerin insan dokusunda biriktirdiği genetik mutasyonları şimdiye kadar en kapsamlı biçimde ortaya koyan bir çalışma. Bu mutasyon haritaları, gelecekte kanser riskinin ölçülebilir göstergeleri haline gelebilir." ifadeleriyle açıkladı.

Nature dergisinde yayımlanan çalışmanın bulgularına göre, sigara içenlerde NOTCH1 geni üzerinde daha fazla mutasyon saptandı. Bu gen, birçok hastalıkla ilişkilendiriliyor. Aşırı alkol tüketimi de benzer biçimde DNA hasarını artırıyor.

"YAŞAM TARZININ GENETİK ETKİLERİNİ ÖLÇEBİLİYORUZ"

Kıdemli araştırmacı Dr. Iñigo Martincorena, bu yöntemin kanserin nedenlerini anlamada çığır açabileceğini vurgulayarak şunları söyledi: “NanoSeq sayesinde yaşam tarzının genetik etkilerini sağlıklı dokularda ölçebiliyoruz. Bu, hangi alışkanlıkların kansere yol açtığını belirlememize ve koruyucu ilaçların geliştirilmesine yardımcı olabilir.”

Ekip ayrıca, aynı teknolojiyle sperm hücrelerinde yaşla birlikte artan DNA hasarını da inceledi. 24–75 yaş aralığındaki 81 erkekten alınan örneklerde, 30’lu yaşların başındaki erkeklerde sperm hücrelerinin yaklaşık yüzde 2’sinde, orta ve ileri yaşlarda ise yüzde 3–5’inde hastalıkla ilişkili mutasyonlar bulundu. Araştırma sonuçlarını değerlendiren Prof. Matt Hurles, “Bulgular, yaşla birlikte artan gizli bir genetik riske işaret ediyor. Daha ileri yaşlarda baba olan erkekler, farkında olmadan çocuklarına zararlı mutasyonlar aktarabilir" ifadelerini kullandı.