Güneş Sistemi’nin gizemli misafiri şaşırtmaya devam ediyor

NASA ve ESA’nın en güçlü teleskopları Hubble, TESS, JWST ve SPHEREx tarafından gözlemlenen kuyruklu yıldız, şimdiye kadar bilinen kuyruklu yıldızlardan farklı bir kimyasal yapıya sahip olduğunu ortaya koydu.

ERKEN UYANAN KUYRUKLU YILDIZ

3I/ATLAS ilk kez 1 Temmuz 2025’te fark edildi. Ancak TESS verilerinin incelenmesiyle cismin aslında Mayıs ayında, yani iki ay öncesinde görüntülendiği ortaya çıktı. Dahası, bu sırada Güneş’ten yaklaşık 6 astronomik birim (AU) uzaklıkta olmasına rağmen çoktan aktif hale gelmişti. Normalde kuyruklu yıldızların 5 AU’dan daha yakın mesafede etkinlik göstermeye başlaması bekleniyor.

Kuyruklu yıldızın bu erken “uyanışı”, yüzeyinde kolayca süblimleşen (katı hâlden doğrudan gaz hâline geçen) karbondioksit buzunun yoğun bulunmasıyla açıklanıyor.

KARBONDİOKSİT ORANI REKOR SEVİYEDE

Ağustos 2025’te JWST’nin yaptığı ölçümlerde, kuyruklu yıldızın komasında karbondioksit ile su oranının 8’e 1 olduğu belirlendi. Bu, şimdiye dek gözlemlenen en yüksek CO2 oranlarından biri. SPHEREx teleskobu da aynı dönemde 3I/ATLAS’ı 3,3–3,1 AU uzaklıkta gözlemleyerek, karbondioksit açısından zengin bir atmosferi doğruladı.

Hubble verilerine göre, kuyruklu yıldızın çekirdeği yaklaşık 2,8 kilometre çapında. Buna karşın, etrafını saran gazlı koma 23 kilometreye kadar genişliyor. Henüz herhangi bir kuyruk ya da gaz jeti gözlenmedi.

NEREDEN GELDİ, NEREYE GİDİYOR?

Araştırmacılar, 3I/ATLAS’ın karbondioksit açısından doğal olarak zengin bir çekirdeğe sahip olabileceğini ya da kendi yıldız sistemindeki CO2 buz çizgisine yakın bölgelerde oluşmuş olabileceğini düşünüyor. Bu da cismin kökeni hakkında önemli ipuçları veriyor.

Kuyrukluyıldız 29 Ekim’de Güneş’e en yakın noktasına ulaşacak, fakat bu sırada Güneş’in arkasında kalacağı için Dünya’dan gözlemlenemeyecek. Perihel sonrasında ise Dünya’ya yaklaşacak ve hatta 2026 Mart’ında Jüpiter yakınlarından geçerken Juno uzay aracının görüntüleme şansı olabileceği belirtiliyor.

BİLİM DÜNYASI TAKİPTE

Henüz hakemli bilimsel dergilerde yayımlanmayan bu gözlemler, arXiv ön baskı platformunda araştırmacıların erişimine açıldı. 3I/ATLAS, yalnızca üçüncü yıldızlararası ziyaretçi olmasıyla değil, aynı zamanda beklenmedik kimyasal yapısıyla da astronomların dikkatini üzerine çekmiş durumda.

Önümüzdeki aylarda yapılacak gözlemler, bu gizemli misafirin Güneş Sistemi’ne dair sırlarını biraz daha açığa çıkarabilir.