Eriyen buzullar yanardağları uyandırabilir

Şu anda dünya, yakın zamanda yoğun bir volkanik tehlikeyle karşı karşıya değil. Ancak bulgular, buzulların hızla erimesinin gelecekte volkanik patlama riskini artırabileceğini gösteriyor.

Bu etkinin yüzlerce, hatta binlerce yıl içinde gerçekleşmesi bekleniyor. Ancak özellikle Antarktika gibi buzulların altında 100'den fazla gizli volkanın bulunduğu bölgelerde, önceden tedbir almak büyük önem taşıyor. 

YENİ ARAŞTIRMA İLGİNÇ BULGULAR SUNDU

Araştırma, bir zamanlar Güney Amerika'nın güney ucunu kaplayan Patagonya buz tabakasının 18 bin yıl önceki durumunu inceliyor. O dönemde kalın buz tabakasının altındaki magma, yerin 10-15 kilometre altında sıkışarak kristalleşmişti.

İklimin ısınması ve buzulların erimesiyle bu baskı azaldı, yer kabuğu yukarı doğru hareket etti ve magma içindeki gazlar genişleyerek volkanik patlamalara yol açan koşulları oluşturdu.

Bilim insanları, Şili'deki altı volkanın örneklerini analiz ederek geçmiş patlamaları inceledi. Şu anda hareketsiz olan Mocho-Choshuenco volkanının aktivitesinin, bölgedeki buzulların hareketinden ciddi şekilde etkilendiği ortaya çıktı. Buzulların çekilmesinden yaklaşık 3 ila 5 bin yıl sonra volkanik patlamaların meydana geldiği belirtildi.

Günümüzde Patagonya'daki buzulların hızla erimesiyle bölgedeki bazı kara parçalarının beklenmedik derecede hızlı yükselmesi bilim insanlarını endişelendiriyor.

Wisconsin-Madison Üniversitesi'nden volkan uzmanı Pablo Moreno-Yaeger, "Buzullar, altlarındaki volkanların patlama hacmini genellikle azaltır. Ancak iklim değişikliği nedeniyle buzullar eridikçe, bu volkanların daha sık ve daha şiddetli patlamalar yapabileceğini düşünüyoruz" dedi. 

İZLANDA’DA DA GÖZLENDİ

İzlanda'da volkanları ve buzulları inceleyen bilim insanları benzer bir durumun yaşandığını gözlemlemişti. Ancak bu yeni çalışma, aynı etkinin kıta ölçeğinde gerçekleştiğini gösteren ilk araştırmalardan biri.

Moreno-Yaeger, "Araştırmamız, bu durumun sadece İzlanda ile sınırlı olmadığını, Antarktika'da da gerçekleşebileceğini gösteriyor. Kuzey Amerika, Yeni Zelanda ve Rusya gibi kıtasal bölgeler de artık bilim insanlarının daha yakından izlemesi gereken yerler" ifadelerini kullandı.

Antarktika'daki simülasyonlar, buzların aşırı erimesinin gelecekteki volkanik patlamaları artırabileceğini gösteriyor. Magma buz tabakasını tamamen kıramasa bile, içeriden erimesine yol açabilir.

Moreno-Yaeger, "Zamanla gerçekleşen birden fazla patlamanın birikimli etkisi, sera gazlarının artışına neden olarak uzun vadede küresel ısınmayı tetikleyebilir. Bu da eriyen buzulların patlamaları tetiklediği, patlamaların da daha fazla ısınma ve erimeye yol açtığı bir kısır döngü oluşturur" dedi.

Bilim insanları, bu tür felaket senaryolarını mümkün olduğunca erken tespit ederek önlem almayı hedefliyor.