Einstein haklı çıktı. Mars’ta zaman farklı akıyor

Fizikçilerin yeni çalışmasına göre, Mars’taki saatler Dünya’dakilere kıyasla her gün ortalama 477 mikrosaniye (milyonda bir saniye) ileri gidiyor.

Ünlü fizikçi Albert Einstein’ın kütleçekim ve hareketin zamanı büktüğünü gösteren genel görelilik teorisi, bu kez Mars’ta sınanıyor.

Bilim insanları, Kızıl Gezegen’de zamanın nasıl aktığını anlamanın, gelecekte Dünya dışındaki yaşam ve iletişim sistemlerinin temelini oluşturabileceğini söylüyor.

ABD Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü (NIST) fizikçilerinin yeni çalışmasına göre, Mars’taki saatler Dünya’dakilere kıyasla her gün ortalama 477 mikrosaniye (milyonda bir saniye) ileri gidiyor.

Üstelik bu fark, Mars’ın eliptik yörüngesi ve diğer gök cisimlerinin değişen çekim etkisi nedeniyle bir Mars yıl boyunca günde 226 mikrosaniyeye kadar dalgalanabiliyor.

ZAMAN NEDEN FARKLI AKIYOR?

Mars zaten takvimsel olarak Dünya’dan farklı: Bir Mars günü (sol), Dünya gününden yaklaşık 40 dakika daha uzun. Bir Mars yılı 687 Dünya günü sürüyor.

Ancak bu farklar, “bir saniyenin” her iki gezegende aynı hızda akıp akmadığını söyleyemez. NIST’e göre bir atom saati Mars üzerinde normal şekilde çalışır, ancak Dünya’daki benzer bir saatle karşılaştırıldığında zaman farkı yavaş yavaş büyür.

Bu farklılaşmanın nedeni Einstein’ın teorisiyle açıklanıyor. Buna göre güçlü kütleçekim kuvvetinde saatler daha yavaş, zayıf kütleçekim kuvvetinde daha hızlı çalışır. Ayrıca bir gezegenin yörünge hızı da zamanın akışını etkiler.

Mars, Dünya’ya göre daha zayıf kütleçekim kuvvetine sahip ve çok daha değişken bir yörüngede dönüyor. Tüm bu etkiler bir araya gelerek zamanın “daha hızlı akmasına” yol açıyor.

NASIL HESAPLANDI?

NIST ekibi, Mars üzerinde sabit bir referans noktası tanımlayarak Mars’ın yörünge hareketi, yüzey çekim değerleri ve onlarca yıllık Mars misyon verisini modelledi.

Hesaplamalar, Mars yüzeyindeki kütleçekim kuvvetinin Dünya’nın yaklaşık beşte biri olduğunu doğruladı.

Mars’ın çok daha eliptik yörüngesi nedeniyle gezegenin Güneş’e olan uzaklığı ve hızı yıl boyunca sürekli değişiyor; bu da günlük zaman farkının düzenli olarak artıp azalmasına yol açıyor. Dünya ise neredeyse mükemmele yakın bir dairesel yörüngede olduğu için zaman akışındaki sapmalar çok daha küçük kalıyor.

UZAY İLETİŞİMİ İÇİN KRİTİK

Şu anda Dünya’dan Mars’a gönderilen bir sinyalin ulaşması 4 ila 24 dakika sürüyor. Bu, en temel iletişimi bile geciktiren bir durum. Gelecekte gezegenler arası internet, navigasyon ve koordinasyon sistemleri kurmak için ortak bir zaman standardı oluşturulması zorunlu hale gelecek.

Bu araştırma, gelecekte insanlı Mars görevlerinin, kolonilerin ve gezegenler arası haberleşme ağlarının temel altyapısı için bir başlangıç olarak görülüyor.