Dokuzuncu gezegen geri mi döndü? Güneş Sistemi’nin saklı devi yeniden gündemde

Astronomlar, Güneş Sistemi’nin en uzak noktalarında gizlenen dev bir gezegenin ipuçlarını araştırıyor. “Dokuzuncu Gezegen” teorisi, Kuiper Kuşağı’ndaki gizemli yörünge sapmalarıyla yeniden tartışma konusu oldu.

Güneş Sistemi’nin bilinmeyen bir köşesinde, henüz keşfedilmemiş dev bir gezegenin varlığına dair tartışmalar bir kez daha alevlendi.

Science Alert'da yer alan habere göre,  “Dokuzuncu Gezegen” olarak adlandırılan bu varsayımsal gök cismi, bazı astronomlara göre, Kuiper Kuşağı’ndaki düzensiz yörünge hareketlerinin arkasındaki gizli güç olabilir.

Bu fikir ilk kez 1930’larda, Uranüs’ün yörüngesindeki sapmalar gözlemlendiğinde ortaya atılmıştı. O dönemde “X Gezegeni” adıyla anılan bu bilinmeyen nesne, Plüton’un keşfiyle kısmen açıklanmış, ancak yıllar sonra Neptün’ün kütlesinin yeniden hesaplanmasıyla geçersiz sayılmıştı.

KUPİER KUŞAĞI'NDAKİ GİZEMLİ HAREKETLER 

2016 yılında Caltech’ten astronomlar Konstantin Batygin ve Mike Brown, bu eski varsayımı yeniden canlandırdı. Neptün’ün ötesindeki Kuiper Kuşağı’nda yer alan cisimlerin yörüngelerinin beklenmedik biçimde hizalanması, sistemde görünmeyen büyük bir gök cisminin varlığına işaret ediyor olabilir.

Tıpkı Dünya’nın Ay üzerinde yarattığı çekim etkisi gibi, bu bilinmeyen kütlenin de küçük cisimlerin yörüngelerini bozduğu düşünülüyor. Batygin ve Brown’a göre bu etki, yalnızca çok büyük – belki de Dünya’nın 5 ila 10 katı kütlede – bir gezegenle açıklanabilir.

GÖZLEMLER NE DİYOR? 

İlk etapta şüpheyle yaklaşılan teori, yıllar içinde giderek artan gözlemsel destek buldu. Kuiper Kuşağı’ndaki bazı cisimlerin benzer biçimde eğik ve uzamış yörüngelere sahip olması, bu sapmaların rastlantı olmadığını düşündürüyor. Mike Brown, 2024 yılında yaptığı bir açıklamada, “Dokuzuncu Gezegen’in var olmama ihtimali çok düşük,” diyerek bu görüşünü pekiştirdi.

KARŞI ÇIKANLAR DA VAR 

Elbette bilim dünyasında bu hipoteze karşı çıkanlar da mevcut. En temel soru: “Eğer böyle bir gezegen varsa, neden hala gözlemlenemedi?” Bazı araştırmacılar, eldeki verilerin henüz yeterli olmadığını savunurken, bazıları da Kuiper Kuşağı’ndaki sapmaların, küçük bir kara delik ya da geniş bir enkaz halkası gibi farklı kütleçekim kaynaklarından kaynaklanabileceğini öne sürüyor.

EN BÜYÜK ENGEL: ZAMAN 

Dokuzuncu Gezegen teorisinin önündeki en büyük zorluklardan biri zaman. Kuiper Kuşağı’ndaki bazı cisimler, örneğin 2017 OF201, Güneş çevresindeki bir tam dönüşünü yaklaşık 24 bin yılda tamamlıyor. Bu kadar uzun yörünge süreleri, gözlemlerle anlamlı sonuçlara ulaşmayı oldukça zorlaştırıyor.

2023 yılında keşfedilen 2023 KQ14 adlı yeni bir Kuiper cismi ise teoriyi zorlayan bir başka veriyi ortaya koydu. Yörüngesinin beklenenden daha kararlı olması, eğer Dokuzuncu Gezegen gerçekten varsa bile, onun çok daha uzakta muhtemelen Güneş’ten 500 astronomik birim (AU) mesafede bulunabileceğine işaret ediyor.