Bilim insanları Ay taşını açtı, içinden milyarlarca yıllık sır çıktı

Bilim insanları, 50 yıldır açılmamış Apollo 17 numunesinde Ay’ın kendisinden bile eski olabilecek kükürt izotopları keşfetti.

Ay’dan 1972’de getirilen ve yarım asırdır açılmadan saklanan bir numune, bilim dünyasını şaşkına çeviren sonuçlar verdi. 

Apollo 17 astronotlarının topladığı troilit tozlarını inceleyen araştırmacılar, Ay’la aynı yaşta hatta daha da eski olabilecek kükürt izotopları tespit etti. 

Bu bulgu, Ay’ın ve Güneş Sistemi’nin erken dönemine dair bilinenleri sarsacak nitelikte.

DAHA ÖNCE HİÇBİR ÖRNEKTE GÖRÜLMEDİ

Brown Üniversitesi’nden gezegen bilimci James Dottin, kütle analizlerinde elde ettikleri izotop oranlarının daha önce hiçbir Ay örneğinde görülmediğini belirterek, “Her şeyi yeniden kontrol ettik. Sonuçlarımız doğruydu ve gerçekten çok şaşırtıcı.” dedi.

Numunedeki bazı parçalar, beklenen şekilde Ay volkanizmasına işaret eden kükürt-33 artışı gösterdi. Ancak diğer kısımlar “şok edici düzeyde” kükürt-33 eksikliği taşıyordu. Bu tür bir izotop oranı yalnızca ince bir atmosferde ultraviyole ışığıyla gerçekleşen fotokimyasal süreçlerle oluşabiliyor. 

AY HAKKINDA İKİ GÜÇLÜ İHTİMAL MASADA

Bu da iki güçlü ihtimali gündeme getiriyor. Ay’ın oluşum dönemindeki magma okyanusu sırasında kükürtün buharlaşıp atmosferde ışıkla etkileşmesi ya da kükürdün, Ay’ın oluşumuna yol açtığı düşünülen Theia adlı gökcisminden gelmiş olması.

Her iki senaryo da, bu kükürdün Ay’ın en eski malzemelerinden biri olduğunu gösteriyor. Üstelik fotokimyasal izler, erken Ay’da yüzey malzemesinin mantoya doğru hareket ettiğini de düşündürüyor. 

TÜM BİLİNENLERİ DEĞİŞTİREN İHTİMAL

Dottin, “Dünya’da bunu levha tektoniği yapıyor. Ay’daysa böyle bir mekanizma olmadığı düşünülüyordu. Bu ihtimal oldukça heyecan verici.” diye konuştu.

Elde edilen sıra dışı izotop oranı, Ay’ın Dünya–Theia çarpışması sonrası tamamen homojen bir toz bulutundan oluştuğu görüşünü de zayıflatabilir. Eğer öyle olsaydı, kükürt izotopları Ay’ın mantosunda eşit dağılmış olurdu.

Bilim insanları, bu olağanüstü bulgunun peşini bırakmıyor. Ay’dan, Mars’tan ve asteroitlerden yeni örnekler toplanmadan gizemin tam olarak çözülemeyeceği belirtiliyor.